76 - Rudi Vranckx: Het Midden-Oosten is het Vietnam van onze tijd

Betrouwbare Bronnen aflevering 76 De podcast is iets eerder terug van reces dan gepland. Vanwege de ontwikkelingen in het Midden-Oosten praat Jaap Jansen met VRT-journalist Rudi Vranckx. Volgens NRC Handelsblad is hij ‘de beste oorlogsverslaggever in het Nederlands taalgebied’. In Vlaanderen is hij een merknaam: de buitenland-documentaires worden er uitgezonden onder de vlag ‘Vranckx’, of hij ze nu zelf gemaakt heeft of niet. Deze week start op de Vlaamse televisie twee docu-series van hem. Op VRT 1 ‘Tussen oorlog en Leven’, waarin hij met bekende Vlamingen naar oorlogsgebied trekt. En op Canvas ‘De Eeuwige Oorlog’ over Irak (9 januari), Somalië (16 januari) en Afghanistan (23 januari). ‘Wat we nu in het Midden-Oosten meemaken, is het Vietnam van onze tijd. En net als toen voert het Westen hier oorlogen die het niet kan winnen’, zegt Vranckx. Er zijn ook verschillen. ‘Door het Midden-Oosten lopen veel meer breuklijnen dan door Vietnam. En de strijd zorgt voor migratiestromen en hangt samen met het klimaatprobleem. Het extremisme is als een uitzaaiproduct in onze eigen samenleving terechtgekomen. Als Iran de Straat van Hormuz afsluit, hebben we een economische crisis.’ Jongeren in Iran en Irak demonstreerden de afgelopen maanden tegen de oude, vermolmde regimes. ‘In zekere zin begonnen in Iran de economische sancties van Trump te werken’, zegt Vranckx. ‘Maar nu sluiten de rangen zich weer. Voor de Ayatollahs is dit perfect.’ Vranckx ziet steeds vaker dat de politiek het verknoeit. ‘Adviezen van Defensie en veiligheidsmensen zijn vaak veel terughoudender dan wat de politiek besluit. De CIA wilde Bin Laden uitschakelen, maar niet een hele oorlog optuigen. Je moet als politiek durven afgaan op technocratische adviezen. Dat is misschien minder sexy, maar het scheelt wel een boel ellende.’ De Iraniërs zijn meesters in het creëren van verwarring, weet Vranckx. ‘De geestelijk leider zegt andere, hardere dingen dan de president of de minister van Buitenlandse Zaken. Ze creëren mist, maar weten heel goed waar ze naartoe gaan. De Amerikanen hebben niet door waar in het Midden-Oosten precies de breuklijnen liggen.’ Rudi Vranckx reist al dertig jaar door oorlogsgebieden. Hij geeft commentaar op de Vlaamse televisie en radio, maar praat het liefst met gewone mensen: ‘Door naar hun verhalen te luisteren, kun je graven naar het universele. Naar wat een Irakees in oorlog hetzelfde maakt als een Palestijn of een Israëli of wij. Ik wil alle elementen van de waanzin van de oorlog begrijpen. Niet goedpraten. Je moet begrijpen om te kunnen bestrijden.’ Hij denkt nooit: ik stop ermee. ‘Ter plekke functioneer ik altijd. Da’s iets heel merkwaardigs. Het is adrenaline en vooral: focus. Dan slaap ik ook goed, dat is heel bizar. Maar thuis heb ik soms nachtmerries, dan komen dingen bovendrijven.’ Vranckx waarschuwt: ‘We zijn ooit slaapwandelend de Eerste Wereldoorlog ingelopen. Niemand wil in het Midden-Oosten zo’n Grote Oorlog, maar je kunt er stap voor stap naartoe gaan. Dat je later denkt: hoe zijn we hier in 's hemelsnaam terechtgekomen?’ *** Verder kijken Rudi Vranckx op VRT 1 en Canvas *** Verder Lezen Rudi Vranckx - Mijn Kleine Oorlog, dertig jaar aan het front (Horizon, 2018) *** Verder luisteren Podcast Vranckx & Byloo *** Sociale media Rudi op Twitter en Facebook *** Tijdlijn aflevering 76 00:00:00 - Intro 00:02:03 - Deel 1 00:32:38 - Deel 2 01:09:35 - Uitro 01:10:23 - Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.