319 - Lyndon B. Johnson, politiek genie en manipulator van de buitencategorie

Hij was pas 64. 50 jaar geleden, op 22 januari 1973, stierf de meest tragische president in de Amerikaanse geschiedenis op zijn ranch in Texas. Lyndon Baines Johnson was een politiek genie, hervormer en emancipator, maar ook een schurk en manipulator van de buitencategorie. Diezelfde dag werd in Parijs een vredesverdrag bereikt in de oorlog die hem politiek en menselijk ruïneerde, die in Vietnam. Jaap Jansen en PG Kroeger zoeken in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen naar de tragische diepten, epische prestaties, geheimen, mythes en diepe roerselen van deze man, zijn leven en werk. Dat doen zij samen met Jan Paternotte, D66-fractieleider in de Tweede Kamer, maar ook kenner en 'nerd' van de Amerikaanse politieke geschiedenis en bovenal van 'LBJ'. *** Ook vanuit Texas is Den Haag niet ver weg. Paternotte kijkt daarom met Jaap en PG ook even terug naar zijn belevenissen met ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers die deze week afscheid neemt van de Tweede Kamer. Segers had een complexe verhouding met D66. Hij vertelt over diens tuinhuisje, Segers' droom van een loopbaan als gemeenteraadslid en over écht goed met elkaar praten, ook als je fundamenteel verschilt in je kijk op het leven. Beluister hier Gert Jan Segers in Betrouwbare Bronnen: 174 - Regeren is een spijkerbed, zegt Gert-Jan Segers. De ChristenUnie wil opnieuw meedoen, maar de prijs gaat omhoog 21 - Gert-Jan Segers (ChristenUnie): 'Er gaat iets stuk in dit land' *** Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Toen president Johnson in januari 1969 het Witte Huis verliet was hij een gebroken man. Hij erkende tegen vrienden dat hij ‘miserable’ was. Met ontembare energie stortte hij zich op zijn 'LBJ Ranch' met de ambitie zijn kippen ‘the finest eggs in the country’ te laten produceren. Het was voor zijn jonge medewerkster Doris Kearns Goodwin vooral heel symbolisch en kenmerkend voor zijn karakter. Ten diepste werd merkbaar dat hij het leven zonder politiek, macht en missie eigenlijk moe was. Als oud-president kreeg hij geen rol en geen respect meer. Hij voelde zich weggejaagd, ook door zijn eigen partij. Maar één keer ging hij nog eens voluit. Jan en PG vertellen over zijn campagne, vlak voor zijn dood, voor een andere iconisch geworden parlementariër, Barbara Jordan, de eerste zwarte vrouw gekozen in de Senaat van Texas, het eerste zwarte congreslid uit Texas en de eerste zwarte vrouw in het Huis van Afgevaardigden uit een zuidelijke staat. Haar triomf en haar kwaliteiten moesten LBJ's legacy zijn. In de laatste speech van zijn leven sprak LBJ dan ook over zijn burgerrechten-erfenis. Geen president wellicht met zulke contrasten van licht en duister, van grootse visie en transformatie van de natie naast bloedvergieten en gewetenloze politieke daden. Jan vertelt over zijn haat tegen Bobby Kennedy en liefde voor zijn 'kids from Cotulla'. PG over zijn liefdesband met Lady Bird en meedogenloosheid naar vele anderen. "Hij ademde, at, dronk en snoof politiek, werd door velen gehaat en had geen hobby's behalve de macht. Tegelijkertijd was hij fascinerend, enorm genereus, kleurrijk en zelfs ook geliefd." De tragiek van zijn dood werd extra navrant door dat moment van de finale vredesregeling in Vietnam. President Nixon liet de kans niet lopen de net gestorven LBJ voor zijn karretje te spannen in de tv-toespraak die de wapenstilstand aankondigde. En dat terwijl hij wist dat ook LBJ wist hoe gewetenloos hij diens eigen pogingen tot vrede had ondermijnd. Betrouwbare Bronnen duikt natuurlijk ook in de worsteling van historici en van Amerika als natie met deze president. Zijn reputatie in de jaren na zijn dood dramatisch slecht. Maar de voorbije vijftien jaar is de renaissance van zijn faam onstuitbaar. Nu 50 jaar later zien we naast LBJ’s fouten en het Vietnamdrama ook hoe hij zijn land fundamenteler veranderde en meer mensen daarin bevrijdde dan weinigen voor en niemand na hem. "De Republikeinen zijn nu al vijftig jaar bezig Johnsons 'Great Society' te ontmantelen en al die grote hervormingswetten af te breken," zegt Paternotte. "En dat lukt al decennia niet echt. Ze proberen het in dit Congress opnieuw" Voor elke politicus van nu en hier leert LBJ daarom wezenlijke lessen, die hij én Ronald Reagan beide van hun idool Franklin Delano Roosevelt leerden. Dat is: visionair durven zijn met 'gamechangers' van beleid en dat met ijzeren discipline volhouden. En daarbij de burgers laten merken dat je kunt en moet willen geniéten van politiek en democratie. LBJ zei het zelf zo: "I have this awesome power and I'll let you into a secret. I intend to úse it!" *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar [email protected] *** Verder lezen De boeken van Robert Caro Doris Kearns Goodwin – Lyndon Johnson and the American Dream *** Verder kijken TV-speech waarin LBJ aankondigt dat hij niet opgaat voor een tweede termijn als president LBJ's laatste interview, enkele dagen voor zijn dood, met Walter Cronkite *** Verder luisteren 298 - De Cubacrisis, dertien dagen die de wereld schokten. En: de angst voor nucleaire catastrofe nu (LBJ kruipt in het brein van Nikita Chroesjtsjov) 281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies (op reis met Pirmin Olde Weghuis langs LBJ-pelgrimsoorden in Texas) 221 - Madam Speaker: de spijkerharde charme van Nancy Pelosi 207 - Zomer 2021: Boekentips van PG! ('Be like LBJ': boek van John Dickerson over 'the hardest job in the world') 202 - 4th of July: Joe Biden in het spoor van LBJ (met Jan Paternotte) 185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt 150 - De memoires van Barack Obama 142 - De smerigste verkiezingscampagnes in de Amerikaanse geschiedenis (De dirtiest of dirty tricks: Nixons 'Vietnam-verraad' in de campagne van 1968) 138 - In het voetspoor van Amerikaanse Presidenten in Nederland (met Jan Paternotte) 133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen! 121 - 4th of July special: Zakenlui als president van Amerika 101 - 75 jaar bevrijding: De laatste dagen van Franklin D. Roosevelt 95 - Grote speeches in tijden van crisis (deel 2) 44 - PG over Franklin D. Roosevelt *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:43:57 - Deel 2 01:30:34 - Einde   Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.