251 - Nederlanders hebben groot vertrouwen in de democratie, veel minder in partijen

Bijna een jaar na de Tweede-Kamerverkiezingen is met pijn en moeite een nieuw kabinet geboren. En er komen alweer verkiezingen aan, voor de gemeenteraad. Hoe staat het politieke landschap ervoor en hoe het zit het met het vertrouwen in de partijen en in de democratie? Politicoloog hoogleraar Tom van der Meer kan daar als geen ander zijn licht over laten schijnen. Hij leidt het Nationaal Kiezersonderzoek waarin alle afdelingen politicologie en bestuurskunde van Nederland samenwerken en met diepgravend onderzoek onderliggende lagen van de kiezersbeweging blootleggen. Jaap en PG bespreken met hem zijn nieuwste inzichten, cijfers en analyses. Wat maakte dat D66 een mooie uitslag kon maken en welke rol speelde de inhoudelijke vernieuwing door Rob Jetten hierbij? Hebben nieuwkomers als Volt en Ja21 toekomst? En wat zegt de bordkartonnen campagnepop van Mark Rutte over de VVD en hoe die partij er nu voor staat? Nog nooit waren er zoveel fracties in de Tweede Kamer. Pregnanter probleem is volgens Van der Meer dat er nauwelijks nog grote partijen zijn. En dat nieuwe partijen, vooral op de rechterflank, zich vooral richten op het uitvergroten van het wantrouwen bij burgers. Toch is Nederland volgens hem geen 'laagvertrouwensamenleving' geworden. In Europees perspectief gezien staan we nog steeds in de subtop als het gaat om vertrouwen in het democratisch systeem. Het is wel een probleem hoe partijen zich ontwikkelen en hoe zij hun politieke rol waarmaken. De nadruk op de noodzaak van een 'nieuwe politieke cultuur' heeft daarmee te maken. De vage taal en de algemeenheden daarover irriteren Van der Meer. Net als de bewering dat referenda nodig zijn voor herstel van vertrouwen. Argumenten voor een referendum kunnen de moeite waard zijn, maar juist niet om die reden. Van der Meer constateert bij de Kamerverkiezingen van 2021 een belangrijk verschijnsel: een nieuwe indeling van het politieke landschap doordat de rechterzijde uiteen scheurde. Doordat PVV en FvD zich op de radicaal-rechtse flank hebben genesteld en VVD en CDA er niet meer mee willen samenwerken, wordt het lastiger kabinetten te vormen. De liberale partijen VVD en D66 zijn haast onmisbaar voor coalities. De oude dominante partijen CDA en PvdA lijken er nauwelijks nog aan te pas te komen. Toch gaat het volgens Van der Meer te ver om te beweren dat die twee op sterven na dood zijn. Plotselinge leiderswisselingen – zoals in het CDA met Ruud Lubbers en later met Jan Peter Balkenende en in de PvdA met Job Cohen en daarna Diederik Samsom, kunnen zo’n partij weer omhoog tillen. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar [email protected] voor informatie. *** Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier *** Verder lezen Nationaal Kiezersonderzoek Tom van der Meer - Niet de kiezer is gek (2017) Stuk Rood Vlees *** Verder luisteren 232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? gesprek met Joop van den Berg 16 - Johan Remkes wil de democratie redden *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:42:29 – Deel 2 01:28:24 – Einde  Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.